ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

 Η ΚΥΡΑ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

"Την Κυρά Σαρακοστή που 'ναι έθιμο παλιό οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν με αλεύρι και νερό. Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι εναν σταυρό μα το στόμα της ξεχνούσαν γιατι νήστευε καιρό. Και τις μέρες της μετρούσαν με τα πόδια της τα επτά. Κόβαν ένα την βδομάδα μέχρι 'νάρθει η Πασχαλιά". Έτσι και εμείς αποφασίσαμε να φτιάξουμε μια ομαδική για το σχολείο μας με αλεύρι και νερό όπως παλιά!

Τις προσθέσαμε και λίγα όσπρια...

Έτοιμη η κυρά Σαρακοστή!

Στη συνέχεια το κάθε παιδί ζωγράφισε τη δική του πάνω σε χαρτί και κόλλησε για φούστα και μαντήλι γκοφρέ χαρτί και για να μην ξεχνάμε και τις μαθηματικές έννοιες έγραψε στο κάθε πόδι τον αριθμό που αντιστοιχούσε!

Το έθιμο της Κυρά Σαρακοστής Σαράντα μέρες κράταγε η νηστεία πριν το Πάσχα. Τόσες νήστεψε και ο Χριστός στην έρημο. Τις τρεις πρώτες μάλιστα μερικές γυναίκες δεν έβαζαν στο στόμα τους τίποτα, ούτε καν ψωμί ή νερό και την τέταρτη έτρωγαν μόνο ειδικά φαγητά - καρυδόπιτα, σούπα με φασόλια, πετιμέζι. Πόσο αργά περνούσε η σαρακοστή για όσους νήστευαν και νήστευαν οι περισσότεροι. Η "κυρά Σαρακοστή" ήταν το ημερολόγιό τους. Την παρίσταναν ως καλογριά. Έπαιρναν μια κόλλα χαρτί και σχεδίαζαν μια γυναίκα. Δεν της έκαναν στόμα γιατί συνέχεια νήστευε και τα χέρια της ήταν σταυρωμένα γιατί όλο προσευχόταν. Είχε 7 πόδια, τις 7 βδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν και ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σαββάτο.

Άρχισαν εδώ και μέρες οι προετοιμασίες για την γιορτή του Πάσχα! Μια γιορτή που μας δίνει την δυνατότητα να γνωρίσουμε τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου μας. Στην αρχή γνωρίσαμε το έθιμο της κυρά Σαρακοστής και μιλήσαμε για τα θαύματα του Χριστού μέαα από πλούσιο εποπτικό υλικό αλλά και από ταινίες που μας έφεραν τα παιδιά! Κατασκευάσαμε σταυρό από πηλό που συμβολίζει την σταύρωση του Χριστού .Στην συνέχεια θα τον βάψουμε και θα τον διακοσμήσουμε με μικρά κρινάκια και φύλλα δάφνης! Αρχίσαμε σιγά σιγά να μαθαίνουμε και άλλα έθιμα όπως αυτό του Λαζάρου.. ένα έθιμο που έχει σχεδόν ξεχαστεί εδώ στην Κρήτη! Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας για να απεικονίσουν την Ανάσταση του Λάζαρου, να συμβολίσουν δηλαδή τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά παράλληλα και για να υποδηλώσουν την ανάσταση της φύσης, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου και τραγουδούσαν. Μάθαμε μια παραλλαγή από το τραγούδι του Λαζάρου και το τραγουδήσαμε... "που'σαι Λάζαρε που'ναι η φωνή σου που σε γύρευε η μάνα κι αδερφή σου; Ήμουνα στη γη στη γη βαθια χωμένος κι από τους εχθρούς εχθρούς βαλαντωμένος Βάγια βάγια των βαγιών τρώνε ψάρια και κολιό και την άλλη Κυριακή ψήνουν το παχύ τ' αρνί!" Καλέσαμε στο σχολείο μας γυναίκες από το Κ.Α.Π.Η για να φτιάξουμε τα λαζαράκια. Η ανταπόκριση ήταν άμεση και γι' αυτό θέλουμε να ευχαριστήσουμε τις υπεύθυνες των ΚΑΠΗ την κ.Χρυσούλα Κατσάπη και την κ.Μαρή Μαρία καθώς και όλες τις κυρίες που μας επισκέφτηκαν και μας μίλησαν και για άλλα ήθη και έθιμα του Πάσχα στην Κρήτη με υπομονή,καλοσύνη και ευγένεια!

Η κυρία Σοφία μας μίλησε για το παραδοσιακό βάψιμο των αυγών αφού παλιότερα δεν υπήρχαν μπογιές και μάλιστα μας κρατούσε και μερικά δείγματα να τα δούμε! Βάψιμο με κρεμμυδότσουφλα(τυλίγουμε μέσα σε κόμματάκια καλτσόν τα αυγά με τις φλούδες κρεμμυδιών και τα βράζουμε και παίρνουν ένα χρώμα καφετί. βάψιμο με παντζάρια(κόκκινο χρώμα),με μαργαρίτες(κίτρινο χρώμα),με την πρασινάδα ενός φυτού και έδινε πράσινο χρώμα και αν θέλαμε με σχέδια κόβαμε κομματάκια από μαϊντανό ή δίαφορα φύλλα ,τα τυλίγαμε σε καλτσόν και έτοιμα τα αυγά!

Όμως θα τα δούμε στην πράξη αυτή την εβδομάδα από γιαγιάδες των παιδιών που θα έρθουν να βάψουμε τα αυγουλάκια μας παραδοσιακά! Η κυρία Μαγδαληνή μας είπε για τις ετοιμασίες που έκαναν οι νοικοκυρές για να υποδεχτούν τηνΑνάσταση του Χριστού(καθαριότητα,βάψιμο σπιτιού,ζύμωμα τσουρεκιών και κουλουριών, βάψιμο αυγών,στόλισμα του επιταφίου από τα κορίτσια,κάψιμο Ιούδα,ψήσιμο αρνιού,φαγοπότι και γλέντι...). Η κυρία Αφροδίτη άρχισε και μας μιλούσε για τα λαζαράκια και μας τραγούδησε τα κάλαντα... Στην συνέχεια μας είπαν τα υλικά που θα χρησιμοποιούσαν.. 1 ποτήρι ταχίνι 1κιλό αλεύρι 1ποτήρι χυμό πορτοκάλι 1 φλιτζάνι ζάχαρη 1 φακελάκι μαγιά 1 κουτ. κανέλα καρυδόψιχα - γαρυφαλλόκαρφα ΕΚΤΕΛΕΣΗ : Ανακατεύουμε το ταχίνι με 1 ποτήρι χλιαρό νερό . Μετά προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά, και την καρυδόψιχα. Αφού φτιάξουμε τη ζύμη , παίρνουμε ένα κοΜμάτι το κάνουμε μακρόστενο και πλατύ στη μέση ,με μία λακουβίτσα όπου προσθέτουμε καρυδόψιχα (κοιλιά του Λαζάρου).Με λίγη ζύμη φτιάχνουμε το κεφάλι και του βάζουμε και χεράκια που είναι σταυρωμένα.Στη θέση των ματιών , βάζουμε 2 γαρυφαλλόκαρφα. Ψήνουμε για 40 λεπτά στο φούρνο ,στους 180ο C .

Έτοιμο το ζυμάρι για ζύμωμα..

Έτοιμα τα λαζαράκια μας..Τα τυλίξαμε και με κομμάτια από λινό ύφασμα ΚΑΙ καλοφάγωτα..

΄Ενα μεγάλο ευχαριστώ σε όλες τις ευγενικές κυρίες που κρατούσανε και κεράσματα για τα παιδάκια μας..αχ αυτές οι γιαγιάδες όλα τα σκέφτονται...Μας καλέσανε να πάμε και εμείς να δούμε τον δικό τους χώρο και να μάθουμε με τι ασχολούνται εκεί και τους το υποσχεθήκαμε!Και εμείς αλλά και τα παιδάκια μας το κατευχαριστήθηκαν!Πιστεύουμε ότι και οι κυρίες από το ΚΑΠΗ ένιωσαν το ίδιο! Εμείς φτιάξαμε ζωγραφιές με πολλή αγάπη και ευχηθήκαμε καλή Ανάσταση!

Κατασκευάσαμε σταυρό από πηλό καθαρά δουλειά των παιδιών:με κορδόνια από πηλό πλέξαμε στην ουσία έναν σταυρό και στην συνέχεια τον βάψαμε σε καφέ χρώμα και τον διακοσμήσαμε με φυσικά και αρωματικά φυτά...δάφνη,κανέλα,γαρύφαλλα,τσάϊ του βουνού,ποτ πουρί..το κάθε παιδί αυτοσχεδίασε και το αποτέλεσμα..καταπληκτικό!

 Πασχαλινά καλαθάκια και κάρτες

Το καλαθάκι αλλά και η κάρτα φέτος τα κατασκευάσαμε  πολύ εύκολα και το πιο σημαντικό δούλεψαν πολύ τα παιδιά ...!Το καλαθάκι το κατασκευάσαμε με χαρτοταινία

• Πήραμε ένα μπωλάκι μιας χρήσεως και τυλίξαμε τον πάτο με αλουνινόχαρτο για να μπορεί να ξεκαλουπώνει εύκολα
• τα παιδιά άρχισαν και  το τύλιγαν  με χαρτοταινία γύρω γύρω δυο με τρεις φορές και στην συνέχεια το ξεκαλουπώσαμε.Με τον ίδιο τρόπο σχεδόν αλλά με την διαφορά ότι χρησιμοποιήσαμε έν κομμάτι στριφτό εφημερίδα τυλίξαμε το χερούλι με χαρτοταινία!
• στην συνέχεια το έβαψαν τα παιδιά ρίχνοντας στην βαφή και λίγη ατλακόλ για να γίνει πιο σκληρό
• Η διακόσμηση ήταν προσωπική του καθενός...

 

Η κάρτα μας:με τέμπερες ζωγραφίζουμε τις παλάμες μας κίτρινο χρώμα  για να τυπώσουμε πάνω σε κάνσον και να δώσουμε το σχήμα της κοτούλας...στην συνέχεια κολλάμε φτερά ..ζωγραφίζουμε ράμφος και λειρί ..κολλάμε χόρτο για άχυρα και πάνω εκεί αυγουλάκια που έχουμε φτιάξει με πηλό... στο τέλος θα γράψουμε ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!!

Βάψιμο αυγών με τον παραδοσιακό τρόπο

Από την προηγούμενη εβδομάδα που μας επισκέφτηκαν τα ΚΑΠΗ στο σχολείο μας και μας ανέφεραν για το βάψιμο των αυγών με τον παραδοσιακό τρόπο μας κίνησαν την περιέργεια και έτσι αποφασίσαμε να φωνάξουμε τις γιαγιάδες μας και όσες μαμάδες γνώριζαν πως έβαφαν παλιότερα τα αυγά...

Μαζέψαμε αυγά βρασμένα και ήρθε η ώρα του βαψίματος...

•  πρώτα απ' όλα με κρεμμυδότσουφλα(κι εγώ πρώτη φορά το έβλεπα.....και πολύ υγιεινός τρόπος...).Βράσαμε σε κατσαρολάκι νερό ,ρίξαμε τα κρεμμυδότσουφλα,τυλίξαμε κάποια στις φλούδες,τοποθετήσαμε μέσα τα υπόλοιπα αυγά και πάλι από πάνω κρεμμυδότσουφλα....το χρώμα...καφέ

 

 

• Ο άλλος τρόπος..... αν βράσουμε νερό και ρίξουμε  μέσα μαργαρίτες ή χαμομήλι θα  μας δώσουν το κίτρινο χρώμα και για το κόκκινο,  λουλούδια με κόκκινο χρώμα(μας έφεραν σαρδέλες ή παπαρούνες)ή το φυτό που  λέγεται ριζάρι ή παντζάρια.

• Για να κάνουμε σχέδια παίρνουμε διάφορα φύλλα(ωραίο σχέδιο γίνεται με τα φύλλα του μαϊντανού, της αμπερόζας και τα φύλλα μαργαρίτας ).τα βρασμένα αυγά τα βάζουμε μέσα σε κομμάτια καλτσόν, τα τυλίγουμε με τα φύλλα και αφού τα κλείσουμε πολύ σφικτά τα ρίχνουμε μέσα στην μπογιά!

Τέλεια .......ευκαιρία να δοκιμάσουμε σπίτια μας!!

 Ευχαριστούμε πολύ τις μαμάδες μας και τις γιαγιάδες για τον χρόνο που μας αφιέρωσαν και για τις εμπειρίες τους!!