Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από την Καθαρή Δευτέρα οπότε αρχίζει και η μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Ονομάστηκαν έτσι επειδή, τη περίοδο αυτή, συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από κρέας». Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη καρναβάλι (Carneval,carnavale, από τις λέξεις<Carne=κρέας και Vale=περνάει).
Το κύριο γνώρισμα στις Απόκριες είναι οι μεταμφιέσεις τις οποίες συναντάμε σε ολόκληρη την Ελλάδα, καθώς και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το όνομα των μεταμφιεσμένων διαφέρει από τόπο σε τόπο: κουδουνάτοι, καμουζέλες, μούσκαροι, αλλά το κοινότερο είναι μασκαράδες και καρνάβαλοι, που προέρχεται από τις ιταλικές λέξεις maschera και carnevale.
Στην Ελλάδα υπάρχει πληθώρα από έθιμα που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Από τα πιο γνωστά πανελλαδικά έθιμα, που διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας κατά τις Απόκριες, είναι το γαϊτανάκι. Δεκατρία άτομα χρειάζονται γι’ αυτόν το χορό. Ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου κρέμονται 12 μακριές κορδέλες, διαφορετικού χρώματος η καθεμιά. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο. Οι υπόλοιποι δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν σε ζευγάρια. Καθώς κινούνται γύρω από το στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του. Έτσι, πλέκουν τις κορδέλες πάνω του δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς. Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν στο στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο χορός τελειώνει και το στολισμένο γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το αποκριάτικο πνεύμα.
Τελευταία ευκαιρία λοιπόν για γιορτή, και η εξοχή έχει την τιμητική της! Ζωντανή παραδοσιακή μουσική στη διαπασών∙ τραγούδι και χορός∙ σαρακοστιανά εδέσματα σε αφθονία∙ ο ουρανός «εμπριμέ» από το φαντασμαγορικό έθιμο του πετάγματος των χαρταετών που με τις τρελές τους πτήσεις καλωσορίζουν την άνοιξη χαρίζοντας μοναδικές στιγμές χαράς σε μικρά και μεγάλα παιδιά…
Όλη η Ελλάδα, απ’ άκρη σ’ άκρη, υποδέχεται τη Σαρακοστή με τα δικά της ξεχωριστά έθιμα.
Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημαίνει το τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί “καθαρίζονταν” πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς.
Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Από τους λαογράφους θεωρείται ο επίλογος των βακχικών εορτών της Αποκριάς, οι οποίες ουσιαστικά αρχίζουν την Τσικνοπέμπτη και τελειώνουν την Καθαρά Δευτέρα.
Το πιάτο της ημέρας περιλαμβάνει νηστίσιμα, ως αποτοξίνωση από το πλούσιο φαγοπότι της Αποκριάς. Χαλβάς, ταραμάς, ελιές, πίκλες, θαλασσινά, φασολάδα, βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Τα νηστίσιμα συνοδεύονται από τη λαγάνα, ένα είδος άρτου χωρίς προζύμι, με ελλειπτικό σχήμα και πεπλατυσμένος για να ψήνεται εύκολα.
ΓΙΑΤΙ ΠΕΤΑΜΕ ΧΑΡΤΑΕΤΟ
Απαραίτητο συμπλήρωμα της Καθαράς Δευτέρας αποτελεί το πέταγμα του χαρταετού, με τα ποικίλα χρώματα και σχέδια, από μικρούς και μεγάλους, πιθανόν για να πετάξουν μακριά κάθε έγνοια του χειμώνα, μιας και μπαίνει η άνοιξη και όλα, τουλάχιστον στη φύση, είναι πιο χαρούμενα λόγω της ανθοφορίας και της βελτίωσης του καιρού.
Η ΛΕΞΗ “ΚΟΥΛΟΥΜΑ”
Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη Κούλουμα προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, προέρχεται από μία άλλη λατινική λέξη, τη λέξη «κόλουμνα», δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό, επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.
Έτσι και εμείς στο σχολείο μας, όλη την περίοδο της Αποκριάς τηρήσαμε τα ήθη και τα έθιμα μας:Από την ημέρα που άνοιξε το τριώδιο, μάθαμε την έννοια της Αποκριάς, γιατί λέγετε Τριώδιο, γιατί τσικνίζουμε την Τσικνοπέμπτη, γιατί πετάμε Χαρταετό.
Κατασκευάσαμε....ντυθήκαμε μασκαράδες.....φτιάξαμε τον δικό μας χαρταετό....
Την ημέρα της Τσικνοπέμπτης ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων διοργάνωσε τσίκνισμα και μοίρασε σουβλάκια στα παιδιά,με όλα τα προβλεπόμενα μέτρα για μικρούς και μεγάλους.
Την τελευταία Παρασκευή πριν την καθαρά Δευτέρα κάναμε το party του σχολείου μας και πάλι με όλα τα προβλεπόμενα μέτρα, όπου ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων μας έφερε animater και χορέψαμε, τραγουδήσαμε και παίξαμε μικροί και μεγάλοι.
τραγουδήσαμε....
γελάσαμε......
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου